ریسکهای حضور در اوکراین
تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۶۳۸۴۳
آگاته دماریس کارشناس واحد اطلاعات اقتصادی نوشت: کرملین ادعا کرده است که شرکتهای روسی در جستوجوی فرصت به چین نگاه میکنند. این چرخش به شرق، از زمان حمله تمامعیار مسکو به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ فوریت بیشتری پیدا کرده است. سال گذشته، دو پل از روی رود آمور باز شدند، رودی که مشخصکننده مرز بین روسیه و چین است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما واقعا دست یاری که چین از زمان شروع جنگ اوکراین بهسوی روسیه دراز کرده است، تا چه حد باز است؟ ارزیابی واقعیت چرخش به شرق روسیه آسان نیست. سال گذشته، کرملین دادههای تجاریاش را محرمانه کرد و کار را برای رصد حمایت چین از روسیه سخت. حلاجی دادههای گمرکی چین حالا تنها راه است برای فهمیدن اینکه چه چیزی تجارت میشود (یا نمیشود).
این دادهها، قاچاق را در بر نمیگیرند و ممکن است ناقص باشند، اما به اندازه کافی قابلاتکا هستند که تصویر کلی را ارائه کنند: به نظر میرسد چین نسبت به افزایش تجارت با روسیه محتاط است. برخلاف باور معمول، مسکو چیز زیادی برای ارائه به چین ندارد. چین در حال خرید نفت و گاز روسیه با تخفیف بالا نیست و مجموعهای متنوع از ارائهکنندگان انرژی میخواهد. به عبارت دیگر، چرخش پرطمطراق روسیه به سمت چین، احتمالا آن قدر که پوتین و شی ادعا میکنند، موفق نیست.
چرخش کاغذیدر سال ۲۰۲۲، تحریمهای غربی بیشتر واردات کالاهای غربی توسط روسیه را هدف گرفتند، شامل قطعات خودرو، هواپیما و ماشینآلات. این بازتابی بود از بیمیلی اروپا به ترک اعتیادش به انرژی روس. روسیه دسترسی به نیمهرساناهای پیشرفته را هم از دست داد، محصولاتی که به فناوری ایالات متحده تکیه داشتند.
این دردسری برای کرملین بود: روسیه برای ساخت موشک جهت استفاده در اوکراین، نیاز به ریزپردازندههای سطح بالا دارد. کشورهای غربی میدانند که روسیه همواره برای صادرات تخفیفدار هیدروکربنی، خریدار پیدا خواهد کرد، اما پیداکردن تأمینکنندههای جایگزین برای واردات فناوریهای پیشرفته پیچیدهتر است و شرکتهای چینی هم عجلهای ندارند که حفره باقیمانده از خروج شرکتهای غربی را پر کنند.
روی کاغذ، رابطه تجاری چین و روسیه به نظر در حال تشدید است. ارزش صادرات چین به روسیه در ۲۰۲۲ به دلار آمریکا، به میزان جدی ۸/۱۲ درصد بالا رفت. این افزایش تا حدی بابت تغییرات نرخ تبادل بود: سال گذشته، یوان هم در مقابل دلار و هم در مقابل روبل کاهش ارزش داشت و این توانایی رقابت صادرات چینی به روسیه را بالا برد؛ اما این رشد محمولههای چینی از روی آمور که بهنظر محکم هم میرسد، اتفاق ویژهای نبود.
بیشتر کشورهایی که از ۲۰ شریک تجاری اصلی چین بودند، در سال گذشته در وارداتشان از چین رشدهای ۱۰درصد یا بیشتر ثبت کردند؛ برای مثال، ارزش صادرات چین به استرالیا و هند که بهسختی میتوان متحدان چین دانستشان، در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ درصد افزایش یافت.
ارزش دلاری صادرات چین به روسیه، تصویر جمعوجورتری از این رابطه تجاری ترسیم میکند. در سال ۲۰۲۲، شرکتهای چینی ۷۶ میلیارد دلار کالا به روسیه فرستادند که حدودا به همان ارزش محمولههایشان به اندونزی، تایوان و استرالیاست. این فقط ۲ درصد از کل صادرات چین است، در حدود ارزش محمولههای چین به تایلند که اقتصادش یکچهارم اندازه روسیه را دارد. سال ۲۰۲۲ سالی برخلاف روند هم نبود: از سال ۲۰۱۴، صادرات چین به روسیه از لحاظ عددی، فقط حدود ۴۰ درصد رشد داشت، در مقایسه با رشد بیش از ۲۰۰ درصدی صادرات چین به هند، ویتنام و سنگاپور.
این وضعیت، این سوال را پیش میکشد که چرا روسیه بازار جذابی برای شرکتهای چینی نیست. بعضی از پاسخها بدیهی هستند. اقتصاد روسیه سال گذشته رکود ثبت کرد. درصد رشد امسال در بهترین حالت با سکون همراه خواهد بود و پیشبینیها حاکی از این است که تولید ناخالص داخلی روسیه تا سال ۲۰۲۷ به میزان قبل از جنگش باز نخواهد گشت. تصمیم کرملین در سال ۲۰۲۲ برای کنارگذاشتن هنجارهای بینالمللی حافظ حق مالکیت معنوی، عامل ضدانگیزشی دیگری است.
ممکن است چین در خانه خودش به احترام به مالکیت معنوی غربیها شهره نباشد، اما شرکتهای چینی همچنان میخواهند وقتی خارج از کشور کار میکنند، شیوه کارشان تحت حفاظت باشد. بهعلاوه، پکن هنوز به شرکتهای دولتیاش دستور نداده وارد بازار روسیه شوند. با توجه به اینکه مردم روسیه هم بهطور سنتی نسبت به چین شکاک بودهاند، شرکتهای چینی میدانند که ممکن است از آنها با آغوش باز استقبال نشود.
اما دلیل اصلی اینکه شرکتهای چینی نسبت به کار با آن سوی آمور چنان بیمیل هستند، شاید بیشتر به واشنگتن مربوط باشد تا مسکو. کسبوکارهای چینی نگران هستند که ممکن باشد ایالاتمتحده تحریمهای ثانویهای تحمیل کند که هر شرکتی را با شرکتهای روسی کار کند، هدف بگیرند. تا اینجا، واشنگتن فقط چنین اقداماتی را بر معامله با بخش نظامی روسیه اعمال کرده است.
اگر ایالات متحده بخواهد این اقدامات را به دیگر بخشهای اقتصادی گسترش دهد، همه شرکتها از سراسر جهان مجبور خواهند شد بین بازارهای روسیه و ایالات متحده انتخاب کنند. برای برخی شرکتها، ماندن با ایالاتمتحده اصلا نیاز به فکرکردن ندارد. در نتیجه، شرکتهای چینی انگیزه اندکی دارند که وقت و پول در توسعه روابط با کسبوکارهایی در روسیه صرف کنند که ممکن است بهزودی ناچار شوند رهایشان کنند.
شاید نگرانکنندهتر برای کرملین این باشد: شرکتهای چینی که با آن سوی آمور کار میکنند، رفتن تأمینکنندههای غربی از روسیه را جبران نمیکنند. کسبوکارهای چینی اغلب گوشیهای همراه ساده، تجهیزات حملونقل و رایانه به روسیه میفرستند.
شرکتهای چینی فناوریهای پیشرفته به روسیه نمیفرستند: طبق دادههای گمرکی چین، صادرات نیمهرساناهای چین به روسیه در مجموع در طول سال ۲۰۲۲ بدون تغییر مانده است. این هم ممکن است تقصیر ایالات متحده باشد: چین، مانند روسیه، دسترسی خود را به نیمهرساناهای پیشرفته، در نتیجه مجموعهای از محدودیتهای صادراتی که در اواخر ۲۰۲۲ اعمال شدند، از دست داده است. پردازندههایی که چین میتواند بسازد، اغلب ابتدایی هستند و احتمالا کاربرد محدودی در روسیه دارند.
وقتی ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ همزمان هم توانایی روسیه و هم چین را برای واردکردن نیمهرساناهای پیشرفته محدود کرد، یک قمار کرد. واشنگتن امیدوار بود بهجای همکاری برای دورزدن این اقدامات، پکن و مسکو برای بهدستآوردن پردازندههای سطح بالا با هم رقابت کنند و تا حد زیادی در این قمار برد. به نظر میرسد روسیه در حال قاچاق مقداری نیمهرسانا از ترکیه و احتمالا قزاقستان، صربستان و امارات متحده عربی است. اما احتمالا روسیه نمیتواند به اندازه کافی نیمهرسانا تأمین کند که از پس تقاضاهای اقتصاد بزرگش بربیاید و این توانایی مسکو را برای ایجاد اکوسیستم فناوری از صفر و برپایی زنجیرههای تأمین برای محصولات پیشرفته تضعیف میکند. در طول زمان، این بار بر دوش چشمانداز اقتصادی روسیه سنگینی خواهد کرد.
نهچندان ویژهدر سمت دیگر این تعادل تجاری، رشد صادرات روسیه به چین به نظر چشمگیرتر میآید: ارزش محمولههای روسیه به چین در سال ۲۰۲۲.۴۳درصد افزایش یافت؛ اما باز شاید واقعیت آنقدر زیبا نیست. رشد حاصل از جنگ در قیمت کالاها بخشی از این افزایش را توضیح میدهد. نفت خام، گاز و زغالسنگ بخش عمده صادرات روسیه به چین را تشکیل میدهند. در سال ۲۰۲۲، ارزش این کالاها جهش داشت.
در نتیجه، بسیاری از تولیدکنندگان کالاها جهشهای شدید در صادراتشان را به چین ثبت کردند؛ مثلا کانادا در سال ۲۰۲۲.۳۹درصد رشد داشت. صادرات روسیه هم رشد زیادی داشت. برخلاف باور عموم، به نظر هم نمیرسد چین در حال خرید با تخفیف کالاهای روسی باشد.
دوباره، اندازه مطلق صادرات روسیه به چین حاکی از واقعیت جمعوجورتری است. صادرات روسیه به چین همچنان پایین است و سال گذشته ۱۱۴ میلیارد دلار بوده است. این عدد فقط نمایانگر ۴ درصد از واردات چین است، هماندازه محمولههایی که چین از مالزی با اقتصادی یکششم اقتصاد روسیه گرفته است.
البته، میزانی از قاچاق هم رخ میدهد که در آن به شکلی فزاینده، نفت روسیه با ناوگان روبهرشدی از کشتیهای روسی، زیر رادار حملونقل میشود؛ اما احتمالا چین بیشتر وارداتش از روسیه را مخفی نمیکند. نیازی به این کار ندارد: ایالات متحده و متحدانش تحریمی بر صادرات نفت روسیه اعمال نکردهاند، بیشتر از ترس بالابردن قیمت نفت خام و تحریک واکنش منفی علیه تحریمها در جنوب جهانی.
با نگاهی به جلو، صادرات انرژی روسیه به چین ممکن است به وضعیت بدون تغییر رسیده باشد. پکن همواره مراقب بوده است که ترکیبی متنوع از تأمینکنندههای انرژی نگه دارد. اهالی عرصه حملونقل بر این باورند که چین سقف واردات نفتش از هر کشور را در حدود ۲ میلیون بشکه در روز نگه میدارد، عددی که عربستان سعودی مدتها پیش به آن رسیده است و روسیه احتمالا اواخر ۲۰۲۲ به آن رسید.
رهبران چین ممکن است از این لحاظ درباره روسیه به شکل خاصی مراقب از کار در بیایند، با توجه به اینکه پوتین در ۲۰۲۲ نشان داد مشکلی با این ندارد که شیر گاز اروپا را ببندد. محدودیتهای ظرفیتی هم صادرات هیدروکربنی روسیه به چین را محدود خواهند کرد. فقط تعداد کمی از پالایشگاههای چینی برای پالایش نفت خام روسیه تجهیز هستند، نفت خامی که پر از جیوههای بسیار سمی است.
برای گاز هم تصویر مشابه است. انتقال از خط لوله «قدرت سیبری»، مجرای اصلی انتقال گاز روسیه به چین، تا زمان تکمیل ارتقای تجهیزات در سال ۲۰۲۵، نمیتواند رشد چندانی داشته باشد. پوتین مدتها به دنبال ساخت خط لوله جدیدی بوده است که روسیه را به چین وصل کند؛ «قدرت سیبری ۲».
او امیدهای بالایی داشت که سفر شی به مسکو در مارس ۲۰۲۳، توافق را به امضا برساند؛ اما به نظر میرسد شی عجلهای برای برآوردهکردن این موضوع ندارد، دلیل خوبی هم دارد: چین همین حالا هم توافق کرده است که خط لولهای بسازد که جزیره ساخالین روسیه را به سرزمین اصلی چین وصل کند. اگر بنا بود قدرت سیبری ۲ هم ساخته شود، روسیه به تأمین حدود نیمی از واردات گاز چین میرسد و این چین را همان اندازه به گاز روسیه وابسته میکند که اروپا بود.
دوستی نامتعادلنگاهی به دادههای گمرکی چین مشخص میکند که چین در رابطه اقتصادیاش با روسیه دست بالا را دارد و اینکه پکن به نظر عجلهای ندارد که خط حیات اقتصادی برای کرملین فراهم کند. در آینده، کسبوکارهای چینی همچنان میتوانند با تقویت سرمایهگذاریهایشان در روسیه به نجاتش بیایند. تا اینجای کار، نشانهای در کار نیست که آنها در حال آمادهشدن برای چنین کاری باشند، اما تصمیمات سرمایهگذاری معمولا سه تا پنج سال طول میکشد تا عملی شوند؛ اما بعید است شرکتهای چینی همه خلائی را که با رفتن کسبوکارهای غربی باقی مانده پر کنند.
شرکتها از کشورهایی که روسیه حالا «غیردوستانه» حسابشان میکند و قبلا نوآوری به مسکو میآوردند، حدود ۹۰ درصد از سرمایهگذاری مستقیم خارجی در روسیه را در طول دهه گذشته شکل دادهاند. امروز، این سهم احتمالا به صفر نزدیک است (گرچه محرمانهکردن دادههای سرمایهگذاری خارجی روسیه دادن یک عدد دقیق را سخت میکند.)
در المپیک ۲۰۲۲ پکن، فقط چند هفته قبل از اینکه مسکو حملهاش به مسکو را کلید بزند، رهبران روسیه و چین مدعی شدند که دوستیشان «محدودیتی ندارد». بیشتر از یک سال بعد، شی و پوتین فقط توانستهاند این مثل را ثابت کنند که بعضی کارها به حرف آسان هستند. انتظارات بزرگ پوتین هنوز برآورده نشدهاند و برخلاف اعلانهای رسمی، چرخش مشتاقانه روسیه به چین، واکنش مشابهی نداشته است.
منبع: هم میهن
منبع: فرارو
کلیدواژه: چین و روسیه صادرات روسیه به چین نیمه رسانا صادرات چین شرکت های چینی ایالات متحده سرمایه گذاری کسب وکار چین به روسیه چینی هم سال ۲۰۲۲ سال گذشته داده ها کالا ها شرکت ها کار ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۶۳۸۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
علیاف: آذربایجان هرگز به اوکراین سلاح نمیدهد
رئیسجمهور آذربایجان اعلام کرد: اگر جنگ روسیه و اوکراین متوقف شود، هیچ تضمینی برای تکرار نشدن آن وجود ندارد، آذربایجان بیش از ۳۰ میلیون یورو کمک بشردوستانه و مالی به اوکراین ارائه کرده است. حتی اگر از ما بخواهند، به اوکراین هرگز سلاح نمیدهیم. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانههای جمهوری آذربایجان، الهام علیاف رئیس جمهوری آذربایجان اعلام کرد که در جریان سفر خود به روسیه با همتای خود ولادیمیر پوتین درباره جنگ با اوکراین گفتگو نکرده است.
الهام علیاف در مجمع بینالمللی «COP29 و چشمانداز سبز برای آذربایجان» در دانشگاه ADA در حالی که به سوال پروفسور کلاوس لارس از مرکز ویلسون دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا پاسخ داد، درباره جنگ روسیه و اوکراین صحبت کرد.
علیاف تاکید کرد که او و پوتین تنها در مورد مسائل دوجانبه و وضعیت قفقاز جنوبی گفتگو کردند.
رئیسجمهور آذربایجان گفت: نمیداند جنگ روسیه و اوکراین چگونه به پایان می رسد. اگر کسی میداند، احتمالاً باید نامزد جایزه صلح نوبل شود. فکر نمیکنم کسی بداند در حال حاضر چگونه قرار است این جنگ به پایان برسد. اما من آن را اینگونه بیان میکنم که در یک نقطه پایان می یابد، زیرا جنگ ها دیر یا زود متوقف میشوند. من میتوانم از تجربه خودمان بگویم. وقتی در ماه می 1994 قرارداد آتشبس با ارمنستان را امضا کردیم، جنگ عملاً متوقف نشد. بنابراین، ممکن است وضعیت مشابهی بین روسیه و اوکراین ایجاد شود. اگر آنها با پایان دادن به مرحله فعال جنگ موافقت کنند، پایان جنگ را تضمین نمیکند. هر از چند گاهی، یعنی در دوران اشغال، تنش بود، با گروههای خرابکار، نبرد تک تیراندازی داشتیم، این یا چند اتفاق بسیار خطرناک دیگر رخ داد و خط تماس ما بسیار کوتاهتر از خط تماس امروز یا خط نبرد روسیه و اوکراین بود.
علیاف تأکید کرد: تصور کنید که یک توافق آتشبس امضا شده است. آیا این تضمینی برای آینده صلح خواهد بود؟ جواب منفی است. ما 28 سال صبر کردیم و بعد با استفاده از زور، حاکمیت خود را بازیابی کردیم. ما این کار را کردیم چون حق با ما بود و میتوانستیم. برای ما مسئله مرگ و زندگی بود. در آن زمان مطمئن نبودیم چه کسی در کنار ارمنستان خواهد جنگید. ممکن بود گزینههای مختلفی وجود داشته باشد. هیچ کدام برای ما خوشایند نبود. اما بعد به آن فکر نکردیم، یا باید حیثیت حاکمیت خود را باز میگردانیم یا همه باید میمردیم. این رویکرد ما بود. ما صبر کردیم، نیرو جمع کردیم، در عرصه بینالمللی کار کردیم. ما سعی کردیم از طریق مذاکره موضع خود را ثابت کنیم و توضیح دهیم که قربانی آزار و اذیت هستیم، اما نشد. بله، سازمان های بینالمللی قطعنامهها و تصمیماتی گرفتند، اما اجرا نشدند، سازوکار اجرایی نداشت. بنابراین ما آن را اجرا کردیم. همانطور که گفتم ما صلح را با جنگ آوردیم. این نیز یک گزینه است و ما نشان میدهیم که امکانپذیر است. بنابراین همانطور که گفتم جواب عملی ندارم. فکر نمیکنم کسی بداند چه زمانی جنگ روسیه و اوکراین متوقف میشود.
رئیسجمهور آذربایجان با بیان اینکه حتی اگر جنگ متوقف شود، هیچ تضمینی برای تکرار نشدن آن وجود ندارد، گفت: آذربایجان چه میتواند بکند؟ هیچ چیز. از نظر عملی مطلقاً هیچ چیز. ما بیش از 30 میلیون یورو کمک بشردوستانه و مالی به اوکراین ارائه کردیم. ما در حال انجام کارهای بازسازی در شهر ایرپین هستیم، جایی که جمعیت آذربایجانی زیادی وجود دارد و بسیاری از زیرساختهای اجتماعی بازسازی شده است. هیچ چیز بیشتر نمیتوانیم انجام دهیم. حتی اگر از ما بخواهند، به اوکراین سلاح نمیدهیم، میتوانیم آشکارا بگوییم که این کار را نمیکنیم. کمکهای بشردوستانه بله، اما سلاح هرگز، این پاسخ من است.
علیاف گفت: جنگ روسیه و اوکراین برای دو ملتی که از نظر قومیتی و مذهبی بسیار به یکدیگر نزدیک هستند، یک تراژدی بزرگ است. آیا فرصتی برای فرار از جنگ وجود داشت؟ فکر کنم وجود داشت. آیا رهبران اوکراین در سال های گذشته فرصتی برای برقراری روابط عادی با روسیه داشتند؟ من تقریباً مطمئن هستم که وجود داشته است. بله، من فقط در مورد روابط روسیه و آذربایجان صحبت میکردم. ما همسایه هستیم. ما مشارکتهای قوی ایجاد کردهایم. ما به حاکمیت یکدیگر احترام میگذاریم. ما در کار یکدیگر دخالت نمیکنیم. آیا ممکن است بین روسیه و اوکراین هم همینطور باشد؟ البته ممکن بود. روسها افراد بسیار نزدیک به اوکراین هستند. چرا این اتفاق نیفتاد؟ مقصر کیست؟ من نظری دارم، اما آن را به اشتراک نمیگذارم. اما من فکر میکنم این فرصت در اوایل دهه 2000 از دست رفت. شانس اوکراین برای ساختن یک کشور قدرتمند از دست رفت. این نظر شخصی من بر اساس تجربه و دانش من است. من همه روسای جمهور اوکراین را میشناختم و با آنها کار می کردم به جز رئیسجمهور اول این کشور.
رئیسجمهور آذربایجان خاطرنشان کرد: من از سال 2003 روی صندلی ریاست جمهوی آذربایجان هستم. چیزی که میگویم را میدانم، چون تجربه دارم و هیچکس چیزی به من نگفته است. من شاهد لحظات زیادی در روابط روسیه و اوکراین بوده ام: تنش، دوستی، دشمنی، اما هرگز به سطحی که امروز میبینیم نرسیده بود. متاسفانه این وضعیت غمانگیزی است و هر روز مردم میمیرند. باید متوقف شود. چه کسی میتواند متوقف شود؟ نمیدانم.
در این مراسم، الهام علیاف همچنین به منافع روسیه در جمهوری آذربایجان و قفقاز اشاره کرد و گفت: روسیه همسایه آذربایجان است و ما در زمینههای مختلف همکاری بسیار فعالی با این کشور داریم. در آخرین دیدار با رئیسجمهور پوتین، ما به طور گسترده در مورد آن موضوعات، همکاریهای اقتصادی و بهویژه همکاریهای خود در زمینه حملونقل گفتگو کردیم. البته بیشتر همکاریها در زمینه بشردوستانه است. بیش از 300 مدرسه روسی در آذربایجان وجود دارد و مردم ترجیح میدهند در مدارس روسی تحصیل کنند. به طور خلاصه، ما به عنوان یک کشور منطقه قفقاز مسائل مشترک زیادی داریم. به دلیل اینکه بخش خاصی از قفقاز در داخل مرزهای روسیه است و البته روسیه هرگز این منطقه را ترک نخواهد کرد، زیرا متعلق به این منطقه است و به نظر من همه کشورهای قفقاز جنوبی باید علاقهمند به برقراری روابط خوب با روسیه بر اساس احترام متقابل، حاکمیت، تمامیت ارضی و منافع متقابل باشند. من فکر میکنم که مثال آذربایجان به خوبی نشان میدهد که این امکانپذیر است.
"امنیت منطقه" محور اصلی دیدار پوتین و علیافانتهای پیام/